Θεωρία Οικονομικής Μεγέθυνσης

Πάντειον Πανεπιστήμιο

Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης

Ζ’ Εξάμηνο

Κατεύθυνση Δημόσιας Οικονομικής

Περιγραφή Μαθήματος

Αντικείμενο του μαθήματος είναι οι μοντέρνες θεωρίες της οικονομικής μεγέθυνσης. Το ερώτημα που επιχειρούν να απαντήσουν, ερώτημα που αναδύεται εντός της κεϋνσιανής προβληματικής, είναι κατά πόσο και κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί να επιτευχθεί ένας σταθερός ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης με πλήρη απασχόληση του επενδυμένου κεφαλαίου και της εργασίας και χωρίς πληθωρισμό. Σκοπός του μαθήματος είναι η παρουσίαση, η διερεύνηση και η κριτική προσέγγιση των κεντρικών υποθέσεων, λογικών κατασκευών, αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων των θεωριών και μοντέλων της οικονομικής μεγέθυνσης που κυριάρχησαν τα τελευταία χρόνια στην οικονομική επιστήμη. Οι θεωρίες που εξετάζουμε έχουν ως σημείο αναφοράς το άρθρο του Harrod (1939), το οποίο αποτελεί «μία δοκιμαστική απόπειρα να δοθεί το περίγραμμα μιας »δυναμικής θεωρίας», αν και η εξέταση της διαδικασίας και των προϋποθέσεων υπό τις οποίες επιτυγχάνεται και διατηρείται η οικονομική μεγέθυνση, καθώς και η προσπάθεια ανίχνευσης των μακροχρόνιων τάσεων του οικονομικού συστήματος συγκρότησαν έναν από τους κεντρικούς πυρήνες της ανάλυσης των Κλασσικών και του Marx. Ύστερα, από μια συνοπτική εισαγωγή σε αυτό το γενικό πλαίσιο προβληματισμού και την έκθεση ορισμένων προϋποθέσεων θεωρητικού και μεθοδολογικού χαρακτήρα, που διευκολύνει την ανάλυση, προχωρούμε στην παρουσίαση και επεξεργασία ορισμένων μοντέλων μεγέθυνσης όπως αυτά των Harrod, Domar, του Νεοκλασικού μονοτομεακού και διτομεακού, του Feldman και του Kaldor.

Περιεχόμενο Μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές στις σύγχρονες θεωρίες της οικονομικής μεγέθυνσης, παρουσιάζοντας τις κεντρικές υποθέσεις, τις λογικές κατασκευές, τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα των θεωριών και μοντέλων της οικονομικής μεγέθυνσης που κυριάρχησαν τις τελευταίες δεκαετίες στην οικονομική επιστήμη. Ξεκινάμε εξετάζοντας μερικές από τις πρωταρχικές έννοιες, εργαλεία και μεθόδους των θεωριών οικονομικής μεγέθυνσης (αθροιστικές μεταβλητές, αποταμίευση και επένδυση, πολλαπλασιαστής, επιταχυντής, αθροιστικές συναρτήσεις παραγωγής). Εν συνεχεία, παρουσιάζουμε το μοντέλο του Harrod, συζητάμε το πρώτο και δεύτερο πρόβλημα Harrod, παρουσιάζουμε το μοντέλο μεγέθυνσης του Domar και, τέλος, συγκρίνουμε τα δύο μοντέλα. Έπειτα, παρουσιάζουμε το νεοκλασικό μοντέλο μεγέθυνσης, εστιάζοντας στο περίφημο άρθρο του Solow (1956). Εξάγουμε τις θεμελιώδης προτάσεις της νεοκλασικής οικονομικής μεγέθυνσης, συνδέουμε τα προβλήματα Harrod με το νεοκλασικό μοντέλο και, τέλος, παρουσιάζουμε ορισμένες επεκτάσεις και παραλλαγές του νεοκλασικού μοντέλου. Στη συνέχεια, περνάμε στην παρουσίαση διτομεακών μοντέλων οικονομικής μεγέθυνσης, ξεκινώντας με ένα νεοκλασικό διτομεακό μοντέλο (μοντέλο Uzawa), συνεχίζοντας με την παρουσίαση του μοντέλου μεγέθυνσης των Fel’dman-Mahalanobis, ενώ κλείνουμε αυτή την ενότητα με μία κριτική αποτίμηση των διτομεακών μοντέλων οικονομικής μεγέθυνσης. Στο επόμενο μέρος των παραδόσεων, παρουσιάζουμε την κριτική της Σχολής του Cambridge στη νεοκλασική θεωρία. Αναλύουμε τη διαμάχη για το κεφάλαιο, παρουσιάζουμε το μοντέλο του Samuelson, δείχνουμε τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης τεχνικών και εν συνεχεία παρουσιάζουμε το μοντέλο του Kaldor και το μοντέλο του Pasinetti. Ακολούθως, πραγματευόμαστε τη σημασία της τεχνολογικής μεταβολής, εξετάζοντας τις μεθόδους με τις οποίες αυτή μπορεί να περιληφθεί στα μοντέλα που εξετάσαμε στα προηγούμενα. Ξεκινούμε με απλούς τρόπους παράστασης της τεχνικής προόδου και εν συνεχεία προχωράμε σε πιο ρεαλιστικές υποθέσεις απεικονίζοντας την τεχνική πρόοδο ως ενδογενή. Στο τελευταίο μέρος των παραδόσεων εξετάζουμε το θέμα της «άριστης» οικονομικής μεγέθυνσης, ήτοι της επιλογής που κάνει η κοινωνία για τη «βέλτιστη» τροχιά οικονομικής μεγέθυνσης ανάμεσα σε όλες τις άλλες τροχές που υφίστανται.  

Μαθησιακοί Στόχοι

Με την ολοκλήρωση των παραδόσεων, οι φοιτητές θα έχουν προσεγγίσει κριτικά τα κυριότερα θέματα καθώς και τα αποτελέσματα των θεωριών και των μοντέλων οικονομικής μεγέθυνσης. Περαιτέρω, θα είναι σε θέση να διακρίνουν τους σκοπούς και τις αδυναμίες κάθε θεωρίας, καθώς και τις μεταξύ τους διαφορές.

Βιβλιογραφία

  • Jones Hywel G. (1993), “Εισαγωγή στις σύγχρονες θεωρίες οικονομικής μεγέθυνσης”, Εκδόσεις Κριτική.
  • Rommer David (2006), “Προχωρημένη Μακροοικονομική”, Εκδόσεις Τυπωθήτω.
  • Solow Robert M. (2006), “Θεωρία Μεγέθυνσης: Μια αναλυτική παρουσίαση”, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
  • Thirwall Anthony (2013), “Μεγέθυνση και Ανάπτυξη”, Εκδόσεις Παπαζήση.
  • Todaro M. P.,  Smith St. C. (2022), «Οικονομική Ανάπτυξη», 13η Έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α. ΤΖΙΟΛΑ & ΥΙΟΙ Α.Ε.

Προτεινόμενα Συγγράμματα

  • Jones Hywel G. (1993), “Εισαγωγή στις σύγχρονες θεωρίες οικονομικής μεγέθυνσης”, Εκδόσεις Κριτική.
  • Todaro M. P.,  Smith St. C. (2022), «Οικονομική Ανάπτυξη», 13η Έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α. ΤΖΙΟΛΑ & ΥΙΟΙ Α.Ε.

Μέθοδοι Αξιολόγησης

Η αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνει μέσω δύο (2) Γραπτών Εργασιών κατά τη διάκρκεια του εξαμήνου και Γραπτών Τελικών Εξετάσεων.

Οι Γραπτές Εργασίες θα έχουν ένα συνολικό συντελεστή βαρύτητας 30% στον τελικό βαθμό, ενώ οι Γραπτές Τελικές Εξετάσεις θα έχουν συντελεστή βαρύτητας 70% στον τελικό βαθμό. 

Σημειώνεται ότι ο βαθμός των Γραπτών Εργασιών θα ενεργοποιηθεί μόνο με βαθμολογία ίσης ή άνω της βάσης (μεγαλύτερο ή ίσο του 5) στις Γραπτές Τελικές Εξετάσεις.

Οι εργασίες θα ανατεθούν και θα υποβληθούν μέσω του eClass.